In elke cultuur zijn er bepaalde normen rond gender, seksuele oriëntatie en relaties. Dat zijn sociale verwachtingen of afspraken die we krijgen door onze opvoeding, school en media.
Je bent niet verplicht die normen te volgen. Wil jij je gender, seksualiteit en relaties op je eigen manier beleven? Dan kan je die normen in vraag stellen.
Gendernormen
Dit zijn de sociale afspraken en verwachtingen die een samenleving heeft rond gender: man, vrouw, non-binair, transgender ...
In onze samenleving gaan de meeste mensen uit van een tegenstelling tussen mannen en vrouwen. Er zijn verwachtingen over hoe vrouwen en mannen zich moeten gedragen en hoe ze er uitzien.
- Van mannen verwachten we dat ze dominant, stoer en sportief zijn.
- Van vrouwen verwachten we dat ze zorgzaam, gevoelig en elegant zijn.
Dragen mannen een jurk? Repareren vrouwen een auto? Dan wijkt dat gedrag af van de norm.
Intersekse personen hebben vrouwelijke en mannelijke geslachtskenmerken. Ook zij wijken af van de norm.
Sommige mensen kregen bij de geboorte het etiket jongen of meisje. Maar dat komt niet overeen met hoe ze zich later voelen. Zij identificeren zich als transgender. Soms vinden mensen dat raar. Voor die mensen is cisgender de norm.
‘Je wordt niet als vrouw geboren,’ schreef De Beauvoir, ‘je wordt tot vrouw gemaakt.’ Bij mij was dat niet zo goed gelukt, maar niettemin voelde ik wel de druk om me te conformeren en had ik last van de angst en vervreemding die het teweegbracht omdat ik dat niet wilde of kon. Via het feminisme vond ik ook andere ‘vrouwen’ die afweken van de norm, die zich niet voegden naar wat men van hen verwachtte. En via die weg vond ik lesbiennes en een gemeenschap van mensen bij wie ik mezelf kon ontdekken.
Lees het volledige verhaal van Johanna: Verhalen over het thema non-binair
Seksualiteit en relaties
In Europa staat de heteronorm centraal. Je wordt dan enkel verliefd op personen met een ander gender. Steeds meer mensen stellen die norm in vraag. Zo is er plaats voor andere seksuele oriëntaties.
Op vlak van relatievorm, verwachten mensen meestal dat je gaat samenleven met je partner. Dat is niet de ideale toekomst voor iedereen. Veel mensen voelen zich beter:
- als vrijgezel
- in een langeafstands-relatie
- in een latrelatie, waarin de partners apart wonen
- in een open relatie, waarin je meerdere partners kan hebben
- ...
Monogame relaties zijn de norm. Mensen verwachten dat je maar één partner hebt.
- Vroeger was de norm één relatie, levenslang.
- Nu hebben meer mensen verschillende monogame relaties na elkaar. Dat noemen we seriële monogamie.
Maar monogamie blijft de standaard verwachting binnen de meeste relaties. Polyamoreuze mensen moeten vaak uitleggen waarom ze verschillende relaties op hetzelfde moment.
Lees meer over relatievormen: Allesoverseks - Welke soorten relaties zijn er?
Wat doen die normen met je?
Val je buiten de norm? Dan zorgt dat vaak voor onrust bij jezelf. Je twijfelt of je jezelf moet aanpassen. Soms schaam je je ook omdat je ‘anders’ bent. Je gelooft dat de norm juist is.
Kennen mensen iets niet? Dan denken ze soms dat ze het niet kunnen vertrouwen. Daardoor krijgen LGBTI+ mensen vaker negatieve reacties dan heteroseksuele cisgender personen. Lees meer op de pagina negatieve ervaringen.